Körfez İşbirliği Kurulu (KİK) ülkelerinin İran’ın “nükleer dosyasında” tesirli işbirliğine hazır olduğu belirtildi.
Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da dışişleri bakanları seviyesinde yapılan toplantı sonrasında KİK’ten açıklama yapıldı.
İran’ın nükleer muahede konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmesi ve Memleketler arası Atom Gücü Ajansı (UAEA) ile tam işbirliği yapması gerektiğini söz edilen açıklamada, KİK ülkelerinin İran’ın nükleer evrakıyla ilgili faal bir formda işbirliği yapma ve ilgilenme konusundaki istekliliğine işaret edilerek, ilgili ülkelerin tüm müzakere ve toplantılara katılması gerektiği vurgulandı.
Bölgedeki deniz güvenliği ve su yollarını muhafazanın yanı sıra deniz nakliye sınırlarını, milletlerarası ticareti ve petrol tesislerini tehdit edebilecek her şeye karşı koymanın değerinin de belirtildiği açıklamada; kaynağı, hedefi ve münasebeti ne olursa olsun her türlü terör hareketinin reddedildiği kaydedildi.
Suudi Arabistan’ın Filistin sıkıntısında Arap Birliği ile işbirliği içinde gösterdiği barış teşebbüsleri ve İsrail’in ihlallerine karşı koyma gayretlerine övgüde bulunulan açıklamada, İsrail’in işgal altındaki Doğu Kudüs’te yer alan Mescid-i Aksa’ya tekrarlanan hücumları ve baskınları kınandı.
Açıklamada ayrıyeten KİK dışişleri bakanlarının Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana çıkan silahlı çatışmaları ele aldığı ve ülkede “sükûnet ve diyalog lisanının hakim olması” daveti yaptığı paylaşıldı.
İran ile nükleer mutabakat ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı.
ABD, 8 Mayıs 2018’de Donald Trump’ın başkanlığı periyodunda İran’la 2015’te varılan nükleer muahededen tek taraflı çekilerek bu ülkeye yine yaptırımlar uygulamıştı.
İran da buna karşılık 8 Mayıs 2019’da mutabakattaki faaliyetlerini askıya almaya başlamıştı. İran, mutabakatta 3,67 oranında uranyum zenginleştirmeye müsaade verilmesine karşın bu süreçte yüzde 60 saflıkta uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.
Trump sonrasında Nisan 2021’de Viyana’da başlayan ve İran ile nükleer mutabakatın yine canlandırılması ve ABD’nin muahedeye tekrar katılmasının ele alındığı nükleer görüşmeler, Washington ve Tahran ortasındaki bir dizi uzlaşmazlık nedeniyle Eylül 2022 başlarında askıya alınmıştı. İran’ın ABD’nin mutabakattan ayrılmasından sonraki süreçte nükleer mutabakatta müsaade verilenin çok üzerinde uranyum zenginleştirme süreci dahil attığı adımlar, nükleer mutabakata dönüşü zorlaştırıyor.
