Deloitte’un yaptığı “2023 Y ve Z Jenerasyonu Araştırması”, 44 ülkede 22 binden fazla Y ve Z nesli çalışan ile gerçekleştirildi.
Araştırma, iş hayatında çalışan çoğunluğu oluşturan Y ve Z nesillerinin salgın periyodunda bozulan iş ve hayat istikrarını tekrar kurduğunu gösteriyor. Gereksinimlere ve beklentilere nazaran kurulan bu istikrar mesaiyle ilgili kuralları yine oluşturuyor.
Araştırmaya katılan Y ve Z nesli temsilcileri, çalıştıkları kurumlarda salgın öncesine nazaran birtakım alanlarda kazanımlar elde ettiklerini belirtiyor. Tam yahut yarı vakitli çalışanların yaklaşık üçte biri, iş ve hayat istikrarından çok mutlu olduğunu aktarıyor. Bu oran salgın öncesinde gerçekleştirilen araştırmada beşte bir halindeydi. Bu artışın münasebetleri olarak esnek çalışma imkanları, iş yerindeki eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık gayretleri gösteriliyor.
Araştırmaya katılan çalışanlar salgının, işlerinin hayatlarındaki rolünü yine düşünmelerine neden olduğunu kaydediyor. Z jenerasyonunun yarıya yakını ve Y jenerasyonunun çoğunluğu (yüzde 62) işlerinin kimliklerinin merkezinde olduğunu vurguluyor.
İş ve hayat istikrarının kendileri için çok kıymetli olduğunu tabir eden Y ve Z jenerasyonu temsilcileri, çalışacakları iş yerini seçerken en değerli kriterlerinin bu olduğunu belirtiyor.
Haftada 4 gün mesai uygulaması
Araştırmaya katılanların birçok hibrit yahut uzaktan çalışıyor. Çalışma vakitleri ve müddetleriyle ilgili esnek uygulama kazanımından vazgeçmeyeceklerini bildiren iştirakçilerin yüzde 75’i, patronlarının tam vakitli ofiste mesai talep etmesi halinde işten ayrılacağını aktarıyor. Her iki nesil çalışanların da gündeminde haftada 4 gün mesai uygulamasının iş hayatında yaygınlaştırılması beklentisi var.
Araştırmadan öne çıkan kimi başlıklara nazaran, 44 ülkeden araştırmaya katılan Y ve Z nesillerinin ekonomik tasaları mevcut. Mesken satın almanın yahut aile kurmanın zorlaştığına inanan çalışanların en kıymetli sıkıntıları “hayat pahalılığı, işsizlik ve iklim değişikliği” biçiminde sıralanıyor.
Daha düzgün bir iş ve ömür istikrarı kurmak ve çalışma saatlerini azaltmak istemelerine karşın, Z (yüzde 46) ve Y nesilleri (yüzde 37) geçinebilmek için ek iş yapıyor. En çok tercih edilen yan işler ortasında internet üzerinden eser yahut hizmet satmak, yemek teslimatı yahut araç paylaşım uygulamaları üzere işlerde çalışmak, uğraştığı sanat kısmı ile ilgili bir işte çalışmak ve toplumsal medyada kanaat önderliği yapmak yer alıyor.
Z jenerasyonunun yüzde 23’ü ve Y neslinin yüzde 30’u haftada en az 5 gün mesai saatleri dışında iş e-postalarını yanıtladıklarını söylerken, iştirakçilerin çoğunluğu işle ilişkilerini koparmakta zorlandığını belirtiyor. İş kaynaklı bu baskılar, geçen yıldan bu yana artan tükenmişlik düzeylerini tetikliyor.
Z neslinin neredeyse yarısı (yüzde 46) ve her 10 Y jenerasyonundan dördü (yüzde 39) her vakit yahut birden fazla vakit gerilimli hissettiklerini belirtirken, bayanlar, etnik azınlıklar ve engelliler ortasında bu oran daha da yükseliyor. Ferdî mali durumları ile arkadaşlarının, ailelerinin ekonomik durumlarına ait telaşların yanı sıra makus iş, hayat istikrarı ve ağır iş yükleri de gerilim seviyelerine katkıda bulunuyor.
Etik telaşlar terfiden önemli
Yaklaşık her 10 bireyden dördü etik dertler nedeniyle iş yerlerinde belirli bir misyonu reddettiğini söylerken, üçte birinden fazlası kıymetleriyle uyuşmayan iş tekliflerini geri çevirdiğini bildiriyor.
Her iki jenerasyon da patronlarının hem kendi hayatlarında daha sürdürülebilir kararlar almalarına yardımcı olmak hem de düşük karbonlu iktisada geçiş için gereken marifetleri geliştirmek için kendilerini güçlendirmelerini, eğitim ve takviye sağlamalarını istiyor.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Deloitte Türkiye İnsan İdaresi Hizmetleri Başkanı İlksen Keleş, Y ve Z nesillerinin daha düzgün bir iş ve hayat istikrarı için çabaladıklarına, birebir vakitte etraf, sürdürülebilir bir dünya ve gelecek konusunda kaygılı olduklarına dikkati çekti.
Keleş, son 3 yılda yaşanan geniş çaplı toplumsal değişimlerin, çalışma hayatında esneklik, eşitlik, kapsayıcılık, iklim farkındalığı üzere alanlarda ilerlemeye sebep olduğunu vurgulayarak, şu görüşleri paylaştı:
“Pandemi ise birçok kişinin işlerinin hayatlarında oynadığı rolü sorgulamasını ve daha fazla istikrar arayışına girmesini sağladı. Y ve Z nesli çalışanları fark yaratmaları için kendilerine takviye olacak şirketler arıyor. Onları faal formda dinleyen, gereksinim ve kaygılarını gidermeye yardımcı olacak şirketler, dallarında de ayrışacak ve dünyamız için olumlu bir değişim yaratacak.”
Keleş, patronların bu jenerasyonları anlaması ve onlar için değerli olan zorluklarda ilerleme kaydetmeye devam etmesinin çok değerli olduğunu, bunun yalnızca üretkenliği artırmaya ve yetenekleri elde tutmaya yardımcı olmakla kalmayacağını, tıpkı vakitte toplumda iş dünyası için itimat ve paha yaratacağını bildirdi.
