İTO Lideri Şekip Avdagiç, ekonomik gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
Döviz kurunun piyasalardaki yansımaları ve iş dünyasına etkisine yönelik açıklama yapan Avdagiç, “Kurun düşük, yüksek ya da sabit olması bizim asıl önceliğimiz değil. Enflasyon ile kurun paralel ya da yakın seyretmesi kıymetli konudur.” dedi.
“Enflasyon- kur paralelliği ya da yakınlığı bozulunca sert düzeltmeler yaşadık”
“Ülkemizde enflasyonla kurun paralel ya da yakın seyri ne vakit bozulduysa Türk iktisadı sert düzeltme hareketleri yaşamak durumunda kaldı. Ekonomimizin son birkaç yılında, bunu gördük.” sözlerini kullanan Avdagiç şunları kaydetti:
“Kur aslında 2021 yılının ikinci yarısında yönetilir pozisyonda iken 2022’nin ikinci yarısından itibaren enflasyon- kur artışındaki bağlantı koptu. Kur yatay seyre döndü enflasyon yükselmeye devam etti. 2022’nin iki, üç ve dört çeyreği ile 2023’ün birinci çeyreğinde enflasyon süratli yükselirken, kurun çok az yükselmesi ihracatı zorlaştıran, ithalatı kolaylaştıran bir yapı ortaya çıkarmıştı. ‘Kur istenen düzeyde olmaz ise ihracatçı zorlanıyor’ diyoruz, aslında iki taraflı bakmak lazım. Türkiye’nin dış ticaret sayıları da bunu doğruluyor.
Siz ne vakit kuru baskılarsanız ihracatı baskı altına alıyorsunuz, ihracatta daralma yaşanıyor lakin birebir vakitte süratli formda ithalatta artış oluyor. Zira ithal eserler cazip hale geliyor. Bu manada iki taraflı kayıp oluyor. Şu anda düzeltme hareketi dövizde hayata geçti. Bundan sonra en azından dövizin bu mühletten sonra enflasyonla uyumlu süreç yürütmesi lazım, sene sonuna kadar ikinci altı ayda enflasyon artacaksa kurun da artması lazım, 1-2 puan farklılık olsa da mantıklı hareket etmesi kıymetli.”
“Vergi dilimlerinin revize edilmesi ehemmiyet arz ediyor”
2022 temmuzuna nazaran 2023 temmuzunda taban fiyatın 12 ayda yüzde 107 arttığını ve ilgili devirde devletin açıkladığı TÜFE artışının da yüzde 40 olduğunu hatırlatan Avdagiç, “Yani bizim taban fiyat gerçek manada yüzde 67 arttı. Bütün düzenlemeleri makro tesir tahlili yaparak kıymetlendirmek gerek. Biz son yapılan minimum fiyat sayısının netini makul karşılıyoruz. Fakat bu noktada da beklentimiz dahilinde üç değerli bahis var.” dedi.
Avdagiç kelamlarına şöyle devam etti:
“Bizim süratle vergi gelirlerinin dilimlerinde düzeltme yapmamız gerek. Şu anda vergi gelirindeki artış suratı hem enflasyonun hem de taban fiyat artışının çok gerisinde kaldı.
2000 yılında gelir vergisinin birinci dilimi taban fiyatın 22 katı idi. Artık Temmuz ayında bu, minimum fiyatın 6.1 katına düştü. Beşerler taban fiyatı aldığı vakit bunu yalnızca minimum fiyat olarak görmemek lazım. Tüm ücretlilerin gelirleri ile patron maliyetini görmek lazım.
1 Ocak’ta 60 bin lira brüt fiyat alan bir çalışan, vergi dilimleri prestijiyle geldiği noktaya baktığımızda 1 Temmuz’da minimum fiyat kadar, yüzde 35 artırım alıyor. Lakin yılın ikinci yarısındaki net fiyatı lakin yılın birinci yarısındaki ile eşit hale geliyor. Vergi dilimleri o kadar süratli devreye giriyor ki, çalışanın fiyatı brüt yüzde 35 artmasına karşın neti sabit kalıyor. Münasebetiyle bizim burada vergi dilimlerindeki son 10-15 yıllık kayıpları telafi edecek halde, yalnızca taban fiyatı göz önüne alacak halde değil, bilhassa bunun dışındaki dilimlerin revize edilmesi değer arz ediyor”
Bir öteki hususun SGK üst limiti olduğunu belirten Avdagiç, “SGK üst limiti minimum fiyatın 5 katı idi sonrasında 6,5 katına çıktı ve devamında 7,5 kata ulaştı. SGK primi şu anda 100 bin lirayı geçti. Yaklaşık 100 bin lira maaş alan bir çalışan kendi maaşından yüzde 14, patron indirim kapsamında ise yüzde 15,5 patron hissesi, işsizlik sigortası ile toplam yüzde 32,5 eriyor, 100 bin lira alan çalışan 32 bin 500 lira SGK parası ödüyor bu abartılı bir sayı.” yorumunu yaptı.
Avdagiç, “SGK üst limitinin de gözden geçirilmesi lazım. Minimum fiyatta belirlenen net sayı ile ilgili bir kasvetimiz yok. Şu andaki ömür kaideleri içinde tenkidimiz bulunmuyor. Öte yandan gelir vergisi dilimlerinin gözden geçirilmesi ve kıdem tazminatı ile ilgili düzenlemelerin gözden geçirilmesi üzere üç hususa ehemmiyet vermekteyiz” dedi.
