Ipsos Araştırma şirketi “kiracılar ve mesken sahipleri” araştırmasını yayımladı. Araştırmaya nazaran her 10 kiracıdan 9’unun taşınmak zorunda kalsa bütçesine uygun mesken bulamayacağını düşünüyor.
Kiracıların üçte biri oturdukları konuttan memnun
Kiracıların yarısı oturdukları semtten mutlu lakin oturdukları konuttan şad olanların oranı daha düşük. Araştırmaya katılan bireylerin yüzde 48i geçen yıl oturdukları semtten mutluyken; bu yıl bu oran yüzde 45’e düşmüş durumda. Oturdukları meskenden mutlu mu diye sorulduğunda; oturdukları semtten geçen yıl mutlu olanların oranı yüzde 41 iken bu yıl bu oran yüzde 35’e gerilemiş durumda.
Bütçeye uygun mesken bulmayacağını düşünenlerin oranı yüzde 86
Kiracılar bugün taşınmak durumunda kalsa bütçesine uygun bir mesken bulamayacağını düşünüyor. Kiracıların yüzde 86’sı taşınmak durumunda kalsalar tıpkı semtte gereksinimlerine ve bütçelerine uygun bir konut bulamayacakları görüşünde. Bu hususta zorlamayacağını düşünenlerin oranı yalnızca yüzde 14.
Kira artışları hem devletin oranını hem de maaşları geçti
Devletin açıkladığı enflasyon oranında kira artış oranlarına karşın kiracıların yüzde 69’u bu oranın üzerinde bir artışı kabul etmek durumunda kalmış. Bu oran kontrat güncellemesi vakti gelenler nezdinde yüzde 86’sı resmi kira artışı üzerinden gelen talebi kabül etmek durumunda kalmış.
Yapılan kira artışları kiracıların yarısının gelirinden daha yüksek. 2022 yılına nazaran 4 puanlık bir artış var.
Kirada meskeni olan mesken sahiplerinin yarısından birçok yaptıkları ya da yapacakları kira artışını devletin belirlediği oranda yaptığını yahut yapacağını söylese de yüzde 41’i konutlarının bulunduğu semtteki ortalama kira raicine nazaran yapma eğiliminde. 2022 yılında bu orab yüzde 32 idi.
“Geçen yıl her iki kiracıdan biri resmi huduttan daha fazla artış talebi ile karşılaştığını belirtiyordu, bu yıl durum berbata gitti”
Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik bilgilerle ilgili “Yüksek enflasyon periyoduna yine girdiğimizden beri konut sahipleri ile kiracılar ortasındaki bağ gündemde kıymetli yer tutuyor. Ortaya çıkan uyuşmazlıkların, taraflardan birinin başkasını tehdit ettiği, hatta saldırdığı örneklere kadar vardığını görüyoruz. Bir tahlil olarak hükümet konut kira artış oranlarına hudut getirdi ve bu resmi kira güncelleme oranını enflasyona paralel olarak tekrar tanımladı. Lakin bu tedbir yaşanan sorunu büsbütün çözmeye yetmemiş görünüyor. Geçen yıl her iki kiracıdan biri resmi sondan daha fazla artış talebi ile karşılaştığını belirtiyordu, bu yıl durum berbata gitti, artık her on kiracıdan yedisi bu durum ile karşılaştığını iletiyor. Geçen sene resmi sondan daha fazla kira artış talebi ile karşılaşan kiracıların yaklaşık dörtte üçü bu talebi kabul etmek zorunda kaldıklarını belirtmişlerdi, bu sene ise bu durumda olan neredeyse her on kiracıdan dokuzu resmi sondan fazla olan artış talebini kabul etmek durumunda kalmış.
Üstelik tüm bunlar yaşanırken oturdukları semtten ve konuttan şad olan kiracıların oranlarında da geçen seneye nazaran gerileme var. Her iki kiracıdan biri kirasının gelirinden daha süratli biçimde arttığını paylaşıyor. Pekala neden oturmaktan mutlu olmadıkları bu meskenler için ödemekte zorlandıkları kiraları kabul ediyorlar? Zira neredeyse her on kiracıdan dokuzu bugün taşınmak durumunda kalsa oturduğu semtte gereksinimine ve bütçesine nazaran diğer bir mesken bulamayacağı inancında. Daha da makus bir durumda kalmamak için kabul ediyorlar. Konut sahibi tarafına baktığımızda ise onlar açısından da aksilikler tespit ediyoruz. Geçen her on mesken sahibinden altısı “son devirde kiralar daima artarken konutumda mevcut bir kiracının olması nedeni ile maddi kayba uğruyorum” tabirine katılıyordu, bu yıl bu oran yükseldi, artık her on konut sahibinden yedisi bu halde düşünüyor. Bunun doğal sonucu olarak da konut sahipleri ortasında kira gelirlerini piyasa ortalamasında tutabilmek için resmi hududun üzerinde kira talep edenlerin oranı giderek yükseliyor. Geçen yıl her üç mesken sahibinden biri resmi kira güncelleme oranından fazla bir artış talep ettiğini belirtmişti, bu sene ise oran yüzde 41’e yükselmiş durumda. Yüksek enflasyonun birçok nedeni ve sonucu var. Fiyatlama davranışındaki bozulma da hem neden hem de sonuç. Benzeri bozulmanın diğer alanlarda da olduğunu biliyoruz, lakin bilhassa konut kiraları bu bozulmanın en net formda gözlemlenebildiği yerlerden biri. Kiracılar ve konut sahipleri bir kısır döngü içindeler, görünen o ki resmi güncelleme oranı tanımlamak sorunu lakin kısmen çözebiliyor, sorunun ana gövdesi olduğu yerde durmaya devam ediyor” diye konuştu.
